Meer ruimte voor de medewerker en/of machines bij een herinrichting zoals het ‘Golden Bay project’ vergroot de kans op het voorkomen van en herstel van aanwezige fysieke klachten (3, 4). Als voorbeeld gebruiken we situatie 1 waarin te weinig vrije ruimte is versus situatie 2 waarin voldoende vrije ruimte is voor de medewerker bij het verplaatsen van lasten door middel van duwen en trekken. Inzichtelijk wordt gemaakt dat de kans kleiner wordt dat de benodigde fysieke inspanning tijdens het werk de fysieke capaciteit van de medewerker zal overtreffen en wat dit betekent voor het handelen van de bedrijfs- en arbeidsfysiotherapeut. In de werkelijke situatie wordt gehandeld naar het biopsychosociale model en verantwoordelijkheden interdisciplinair afgestemd in de complexiteit van een arbeidssituatie, voor deze bespreking zoomen we in op de invloed van de fysieke werkruimte.

Casus

Een 62 jarige mannelijke medewerker met een lichaamslengte van 1.70 meter, 20 jaar werkzaam in een magazijn heeft wisselende klachten aan rug, nek en schouders.

Kenmerken van de duwhandeling:

• benodigde duwkracht om de last te verplaatsen: 20 kg (Mecmesin dynamometer)
• frequentie: 1x per 5 minuten
• afstand: tot 2.1 meter op
• hoogte: 80% van de schouderhoogte
• situatie 1: voetruimte 30% van de reikhoogte
• situatie 2: voetruimte 70% van reikhoogte

Om een uitspraak te kunnen doen over de invloed van de werkomstandigheden op de duwkracht die een mannelijke medewerker kan leveren passen we een methode toe om dit te berekenen. Uiteraard is er verschil in individuele kracht en belastbaarheid van medewerkers waar we rekening mee moeten houden. Echter door de te leveren kracht in beide situaties te berekenen wordt inzicht verkregen in de gemiddelde invloed van de voetpositie.

De berekende maximale duwkracht, gecorrigeerd voor leeftijd van de medewerker is in situatie 1 (voetruimte 30% van reikhoogte) 17 kg en in situatie 2 (voetruimte 70% van reikhoogte) 51 kg (5-7).

Betekenis voor de individuele medewerker met klachten

In situatie 1 zal de bedrijfs- of arbeidsfysiotherapeut bij het herstel van klachten en/of terugkeer naar werk adviseren om de verzwarende omstandigheden op te nemen in het plan van aanpak en mee laten wegen in het behandelplan. De huidige belasting binnen de gezondheidskundige norm brengen zal een belangrijk doel zijn om de belasting en belastbaarheid van de medewerker reëel op elkaar af te stemmen.     

In situatie 2 zal bij het herstel van klachten en/of terugkeer naar werk meer gekeken worden naar de individuele lokale en algehele belastbaarheid, werktechnieken en individuele herstelprocessen omdat de fysieke belasting binnen de gezondheidskundige norm ligt.

Uiteraard kan bij individuele begeleiding en terugkeer naar werk gekozen worden om de individuele maximale (duw)capaciteit in kaart te brengen middels krachttesten of een Functionele Capaciteits Evaluatie (FCE). Bij een afname van de individuele (duw)capaciteit is mogelijk een fysieke training geïndiceerd. Deze casus maakt echter duidelijk dat als de omstandigheden verzwarend zijn en normen overschreden worden de oplossing niet per definitie ligt in het trainen van de belastbaarheid van de medewerker maar in het aanpassen van de verzwarende omstandigheden (bronaanpak).

Cariene Appelhof, Bedrijfsfysiotherapeute en Ergonoom Appelhof Bedrijfsfysiotherapie, Fysiotherapeute bij Defensie 

Yvonne de Leeuw- van Zaanen, voorzitter NVBF, vice-voorzitter IFPTOHE, VisieK Bedrijfsfysiotherapie, PhD-student Amsterdam UMC, Klinische arbeidsgeneeskunde en beroepsziekten.